8. Jak należy korzystać z sauny?
Korzystanie z sauny polega na przemiennym nagrzewaniu ciała i jego oziębianiu – co najmniej dwa lub trzy razy. Mówimy, że przechodzimy przez dwa lub trzy etapy sauny.
Etap 1 – Przygotowanie
1. rozebranie się
2. WC
3. prysznic (osuszenie się)
Etap 2 -Kąpiel
4. gorąca kąpiel stóp, jeżeli odczuwamy taką potrzebę
5. sauna 8 – 15 min.
6. szybkie przemywanie zimną wodą
7. wyjście na świeże powietrze (oddychanie)
8. zastosowanie zimnej wody
a. (polewanie wodą + zanurzanie)
9. gorąca kąpiel stóp (na siedząco)- od 5 do 12 minut lub dłużej
Etap 3 -Zakończenie
10. odpoczynek na leżąco, jeżeli odczuwamy taką potrzebę.
11. ubieranie się
Z sauny należy korzystać zupełnie nago, aby umożliwić dotarcie do skóry bez żadnych przeszkód, ciepłu napromieniowanemu z gorących drewnianych powierzchni, z sufitu i ścian, jak i z pieca. Ubrania kąpielowe zatrzymują pot na ciele, co mogłoby podrażniać skórę i powodować egzemę. Dodatkowo stanowią one przeszkodę dla swobodnego odparowania wody z powierzchni skóry.
W Niemczech wymaga się wstępnego obmycia ciała przy pomocy prysznica przed korzystaniem z sauny oraz umycia się po użyciu toalety. W saunach publicznych wstępne mycie się jest generalną zasadą (podobnie jak na pływalniach); w tym celu korzysta się ze specjalnego pomieszczenia. Po umyciu się należy ciało osuszyć, ponieważ sucha skóra umożliwia szybsze tworzenie się potu pod wpływem gorąca.
W porównaniu z innymi formami kąpieli potowych, zaletą sauny jest bardzo krótki czas, w którym osiągane są jej cele. Dotyczy to zwłaszcza zrelaksowania się, nagrzania organizmu i oblewania się potem. Okres „ładowania się ciepłem” mierzony w minutach, jest tak krótki, że jakiekolwiek zmiany w działaniu serca i w krążeniu krwi nie są w tym czasie możliwe. Właśnie, dlatego niektóre osoby nie powinny pozostawać na najniższej ławce, lecz na środkowej lub na najwyższej ławce w odpowiednio nagrzanym pomieszczeniu sauny. Powinny leżeć lub siedzieć w relaksującej pozycji i z kolanami podciągniętymi do ciała tak, aby stopy znalazły się w tej samej temperaturze, co reszta ciała.
Fazę nagrzewania sauny należy zakończyć, gdy tylko wystarczająco nagrzejemy się i zaczynamy odczuwać ochładzanie ciała. Zatem nie potrzeba czekać aż poczujemy się wystarczająco spoceni. Aby się tego nauczyć, wiele osób początkujących potrzebuje czasem sześć do ośmiu kąpieli w saunie. Gdy ciało jest wystarczająco nagrzane, temperatura powierzchni skóry rzadko przekracza 39-40’C, a wewnątrz ciała zwykle jest około 38 do 38,5’C.
Uczucie, że jesteśmy już wystarczająco rozgrzani i myśl o ochłodzeniu się w zimnej wodzie, nie zawsze pojawia się po upływie takiego samego czasu. Różnice zależą od tego jak jesteśmy dysponowani oraz od tego jak działa nasz system nerwowy. Mówi się o różnicach rzędu 8 do 12, a najwyżej 15 min.
Bardzo ważne są dwa elementy kąpieli na świeżym powietrzu, szybki wydech (spokojny wdech) oraz marsz „w tą i z powrotem”. Po kilku minutach, ale zanim poczuje się chłód, należy zastosować zimną wodę. Usuwa ona pot ze skóry, chłodzi oraz działa jako zimny bodziec. W najprostszy sposób można to zrobić przy pomocy węża, który może być także połączony z prysznicem. Polewanie zimną wodą należy jednak zawsze zaczynać z dala od serca ( stopy, nogi, ręce, ramiona, reszta ciała) w kierunku serca. Jeżeli nie ma przeciwwskazań to potem można zanurzyć się w zimnej kąpieli.
W saunach niemieckich rzadko stosuje się zimną wodę na świeżym powietrzu, najczęściej – w specjalnie przystosowanych pomieszczeniach z zimną wodą, które nazywa się pomieszczeniami do ochładzania się. Oprócz w/w urządzeń, w pomieszczeniu tym zwykle znajduje się miejsce do wypoczynku z możliwością kąpieli stóp w gorącej wodzie oraz miejsca do siedzenia.
Zastosowanie zimnej wody powoduje zwężenie się, naczyń krwionośnych w skórze, a ich ponowne rozszerzanie się jest przyspieszane przez gorącą kąpiel stóp ( odruch, szybko wytwarzany przez nerwy). Ogrzewanie stóp należy przeprowadzać w pozycji siedzącej przez 3 do 5 minut i wkrótce potem odczuwa się przyjemne ciepło na całych plecach. Jeżeli w tym czasie ochłodzenie organizmu nie nastąpiło jeszcze w dostatecznym stopniu, to ciepło z wnętrza organizmu jest znowu przenoszone do powierzchni ciepła, co odczuwa się jako intensywne ciepło na powierzchni skóry.
Następnie zimna woda w formie polewania, prysznica lub kąpieli zanurzającej jest stosowana ponownie. Po niej znowu stosuje się gorącą kąpiel stóp, która pomaga szybko rozszerzyć naczynia krwionośne całego systemu skórnego. Takie cykliczne rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych prowadzi do ich uaktywnienia u każdej osoby, a w przypadku niektórych osób jest to absolutnie konieczne.
Ludzie, którzy zamienili kąpiel parową na saunę, są przyjemnie zaskoczeni, że po zakończeniu kąpieli w saunie nie odczuwają zaburzeń w potrzebie odpoczynku lub snu. Zastosowane środki ochładzające po normalnym, nie koniecznie dłuższym okresie ogrzewania się, powodują zauważalne odświeżenie. Jest to dowód, że tylko niewielu korzystających z sauny odpoczywa leżąc po kąpieli.
Po upływie pewnego czasu od kąpieli w saunie odczuwane jest zmęczenie i jest to naturalna reakcja organizmu ( stymulacja nerwu błędnego). Zmęczenie to jest szczególnie cenione, ponieważ sprzyja ono dobremu nocnemu wypoczynkowi. Osoby, które odczuwają to zmęczenie tylko w ciągu kilku godzin po zakończeniu kąpieli w saunie, powinny zmienić czas kąpieli z pory przedpołudniowej na południe lub wczesne popołudnie.
Źródło: Przewodnik medyczny „Reguły korzystania z sauny”dr med. I.Fritzsche i W.Fritzsche