Przebieg kąpieli w saunie. Dr. Cieniawa radzi.

Kąpiel w saunie polega na przebywaniu nago na przemian w wysokiej i niskiej temperaturze. Podstawą kąpieli jest duża kontrastowość bodźca termicznego. Warunki fizyczne w saunie decydują o intensywności zmian w ustroju: im wyższa jest temperatura, tym pobyt w saunie powinien być krótszy, a ochładzanie- dłuższe.

Przygotowanie do kąpieli.

Zdrowy człowiek może korzystać z sauny bez względu na porę roku, dnia czy pogodę. Jedynie dzieci poniżej 6 lat i osoby powyżej 50 roku życia powinny koniecznie poddać sie badaniu lekarskiemu. Dotychczas w Polsce nie ma ujednoliconych zasad korzystania z sauny. Kąpiel każdy podejmuje na własna odpowiedzialność. Z medycznego punktu widzenia są to jednak zabiegi zbyt obciążające organizm człowieka, żeby można było ryzykować własne zdrowie (…) Może to być wizyta u lekarza w poradni rejonowej, który jest dobrze zorientowany w działaniu sauny, u balneologa lub lekarza w poradni przy zakładzie sauny. Jeśli kąpiel w saunie jest składową częścią postępowania leczniczego, o ścisłym sposobie jej przebiegu decyduje w każdym przypadku lekarz.

Przystępowanie do kąpieli.

Do kąpieli nie należny przystępować na czczo lub po zbyt obfitym posiłku. Przed kąpielą nie powinno się dużo pić, bezwzględnie należy wykluczyć napoje alkoholowe. Można wypić szklankę herbaty lub soku owocowego, aby zwiększyć pocenie.

Z sauny powinno się korzystać po pracy, ale nie bezpośrednio po maksymalnym psychicznym czy fizycznym wysiłku.(…). Ludziom zdrowym, biorących kąpiel w celach profilaktycznych, zaleca się korzystanie z sauny raz w tygodniu. W razie potrzeby liczbę kąpieli można w ciągu tygodnia zwiększyć do trzech (…).

Właściwa kąpiel.

Pierwsza faza kąpieli:  Po rozebraniu, owinąć się ręcznikiem i przejść do pomieszczenia, w którym znajdują się prysznice. kąpiel higieniczną z użyciem mydła i szczotki można zakończyć krótkim polewaniem zimna wodą. Następnie trzeba wytrzeć się do sucha, owinąć suchym ręcznikiem, wziąć szczotkę lub rózgę (przypis: witka brzozowa) i wejść do sauny.

W saunie domowej kąpiel higieniczną można pominąć, napełnia się jedynie drewniany cebrzyk wodą, bierze rózgę lub szczotkę i wchodzi do sauny. Celem uniknięcia dużych strat ciepła z pomieszczenia sauny należy jak najszybciej zamknąć drzwi.

Druga faza kąpieli: W gorącej saunie należy usiąść lub położyć się na najniższej ławce tak, aby wszystkie części ciała znajdowały się na tym samym poziomie. Oczekując na rozpoczęcie pocenia, kąpiący się powinien przyjąć taka pozycję ciała, która zapewni mu absolutny komfort fizyczny i psychiczny. W ciszy i spokoju, w atmosferze pełnego odprężenia zaczynają się pojawiać pierwsze kropelki potu na całej skórze. Przyspieszenie tego procesu można osiągnąć przez natarcie twarzy, kończyn i tułowia wodą. Zwykle oddycha się równocześnie nosem i ustami. Twarz można ukryć w obu dłoniach, chroniąc ja przed działaniem ciepłego powietrza. Korzystający z sauny nie powinni rozmawiać ze współtowarzyszami kąpieli. Jeżeli zostali sprowokowani do rozmowy, powinni mówić

krótko i cicho, aby nie zakłócać innym pełnego relaksu psychicznego.

Finowie, którzy przez pokolenia tworzyli rytuał tego zabiegu, powiadają, że „w saunie winno się zachowywać obyczajnie, cicho i spokojnie”. Kąpiel w saunie jest dla nich obrzędem. Należy wiec i w naszych saunach już od pierwszej kąpieli przyswajać sobie te elementarne nawyki obyczajowe.

Kiedy dochodzimy do wniosku, że jesteśmy już dostatecznie spoceni i przegrzani zaczynamy wykonywać masaż ciała, uderzając się samemu lub nawzajem przygotowanymi uprzednio rózgami. Masaż traki możemy również robić gumowymi lub ryżowymi szczotkami. przy ich braku nacieramy się po prostu dłońmi obu rak.

Po kilku minutach pobytu w saunie polewa się kamienie małą ilością wody. w tym momencie czuje się „uderzenie” gorącej fali powietrza. Wylanie wody na kamienie Finowie nazywają „duszą sauny” (loyly) i uważają ten moment za najważniejszy w czasie całego przebiegu kąpieli (…).

W momencie maksymalnego przegrzania, któremu towarzyszy uczucie „już dłużej nie wytrzymam” (miedzy 8 a 12 minutą), należy saunę opuścić. Uczucie ucisku na klatkę piersiową, bicie serca, zawroty głowy i osłabienie lub inne objawy tego typu są wynikiem niepotrzebnego przedłużenia pobytu w saunie.

Trzecia faza kąpieli.

W publicznych i zakładowych saunach, celem zachowania reżimu sanitarno-higienicznego, przed rozpoczęciem właściwego ochładzania należny wejść na krótko pod prysznic i spłukać pot. (..) Finowie ochładzanie przeprowadzają w naturalnych warunkach- w przerębli na rzece, w jeziorze lub nacierają się śniegiem. U nas w warunkach miejskich, do ochładzania buduje się małe baseny, do których można zejść po schodkach lub wskoczyć(…). Prostym sposobem ochładzania jest polewanie się zimną wodą, pobierana z drewnianego cebrzyka lub gumowego węza, podłączonego do hydrantu. Do ochłodzenia rozgrzanego ciała można doprowadzić przez raptowne zanurzenie sie w zimnej wodzie lub przez stopniowe stosowanie zimnego bodźca.

Zabieg ochładzania należy łączyć ze spacerem na otwartej przestrzeni i nie męcząca gimnastyką oddechową.

Ma to na celu wyrównanie niedoboru tlenu, który powstał w czasie przebywania w saunie (…).  W momencie doznania pierwszego uczucia zimna, zwłaszcza kończyn dolnych, przerywamy ochładzanie i wchodzimy do sauny lub pomieszczenia przeznaczonego do wypoczynku. Przed ponownym wejściem do sauny należy dobrze ogrzać stopy w ciepłej wodzie.

Druga i trzecią fazę kąpieli, w zależności od aktualnego samopoczucia lub zaleceń lekarskich, można powtórzyć trzy razy. Przesadne przedłużanie pobytu w gorącym pomieszczeniu sauny lub zbytnie ochładzanie nie jest wskazane.

Czwarta faza kąpieli.

Jest to ostatnia, niezmiernie istotna faza kąpieli, występująca bezpośrednio po ostatnim ochłodzeniu. W tej fazie temperatura tkanek musi osiągnąć parametry wyjściowe. Niedostateczne obniżenie temperatury nagrzanych tkanek powoduje dalsze niepożądane pocenie, bóle głowy, złe samopoczucie itp.

Resztki potu spłukuje się letnia wodą pod prysznicem. Używanie mydła po ukończeniu kąpieli w saunie jest błędem. Usuwa się bowiem w ten sposób substancje ochronne i niepotrzebnie wysusza skórę.

Po dokładnym osuszeniu ciała i włożeniu kąpielowego szlafroka lub owinięciu się suchym ręcznikiem przechodzimy do miejsca przeznaczonego na wypoczynek. Na kozetkach, leżakach lub wygodnych fotelach oczekujemy na dalszy ciąg działania sauny. Gdy mieszkamy blisko zakładu sauny, możemy się ubrać i spacerkiem wrócić do domu, gdzie będziemy odpoczywać (…). Pozostając dłużej w pomieszczeniu do wypoczynku, możemy skorzystać z miejscowego bufetu, prosząc o podanie herbaty ziołowej, soku pomidorowego lub jednego piwa.

Po kąpieli w saunie domowej odpoczywamy w dobrze przewietrzonych pokojach.